Uydu Kurulumunu Öğrenmek İsteyenler Buraya!!!

Şu anda 640 Gbps kapasiteli bir tek sualtı kablo
sistemiyle dünyanın 200 ticari haberleşme uydusunun toplam taşıma
kapasitesinden (260 Gbps) daha fazlası gerçekleştirilebiliyor. Yine de
uydular olmadan dünya çapında hiçbir ses veya data şebekesi tamam
sayılamaz. TeleGeography 'nin "2001 uluslararası bandgenişliği raporuna
göre dünya ülkelerinin neredeyse yarısı uluslararası bağlantılar için
uydulara mahkum durumda. Araştırma grubunun analisti Stephan Beckert'a
göre fiberoptik hatlar şebeke kuranlara neredeyse sınırsız
bandgenişliği sağlayabiliyor. Ancak coğrafi bakımdan ulaşılabilirliği
sınırlıdır. Öte yandan uydular neredeyse sınırsız coğrafi erişim
olanağı sağlarlar ama sağladıkları bandgenişliği sınırlıdır.

Geçtiğimiz iki yılın herbirinde hizmetin yagın olarak götürüldüğü
yersel güzergahlarda bandgenişliği maliyetleri her yıl %50 ucuzladı.
Oysa uydu kapasitelerinde maliyetler sabit kaldı. Gerçekten de
jeosenkron uydu işleticileri SES Astra ve GE Americom dahil vergi
öncesi %80 dolayında kar açıklıyorlar.

Azgelişmiş ülkelerin internet servis sağlayıcılarının internete
bağlanmakta kullandıkları ana IP omurga (backbone) bağlantısı
TeleGeography'nin raporuna göre bugün uydu işleticilerinin "en hızlı
gelişen" hizmet alanını oluşturmaktadır. ..Örneğin New Skies sisteminde
IP trafiği 1999 da gelirlerinde %7paya sahip iken 2000 yılında yaklaşık
%25 mertebesine çıkmıştır. Uydu işletmecilerini düşündüren şey bu
pozitif trendin daha ne kadar sürdürülebileceğidir. Yersel ve denizaltı
kablo hatlarının kurulumu pazarda başlayan yokuş aşağı gidişe rağmen
nefes kesen bir hızla sürdürülmektedir. Beckert'a göre yersel şebekeler
geliştikçe uydu işletmecilerinin noktadan noktaya hizmet
sağlayabilecekleri alan fırsatları azalacaktır.
Ülkemizin dahil olduğu Orta Doğu bölgesinde TV yayınlarını izlemekte
uydu kullanımı oranları birçok bakımdan avrupayı geçmiş durumdadır
(yukarıdaki fotoğrafa bakınız). En az olan Lübnan %15.3, Ürdün %27.7,
Umman 27.8, Katar 27.8, Suudi Arabistan %61, Birleşik Arap Emirlikleri
%75, Kuveyt %77.3 oranında uydu tv yayını izleyen eve sahiptir.

Uyduların kapasite kullanım oranları bakımından ise karşılaştırıldığında çok farklı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Örneğin Eutelsat için bu kullanım (tüm uydu filosu bakımından) %94'ü
bulmaktadır. Bunun açılımı şöyle... %53 TV / Radyo / DBS / DTH, %17
İnternet Omurgası, %15 kurumsal hizmetler, %7 Multimedya hizmetleri, %2
Telefon (sabit/mobil), %6 Yedek.

Diğer bazı uydu şirketlerinin transponder kapasiteleri ve kapasite
kullanım oranları şöyledir:. Arabsat 88 transponder %70, Asiasat 110
%66, Astra 194 %95, Eutelsat 328 %95, Intelsat 1177 %70, NewSkies 258
%55, Nilesat 11 %95, PanAmSat 714 %81, Türksat 44 %85 . Burada
transponder sayıları 36MHz kapasitenin katları cinsinden verilmiştir.
Büyük ölçüde boş durmakta olan Eurasiasat uydumuzla, tamamen boş duran
Anatolia1 ve Newsat uydularının transponderleri hesaba katılmamıştır.
(Hesaba katılması halinde muhtemelen TürkTelekom bölgedeki kapasite
kullanımı en düşük işletmeci çıkacaktır.

Bölgede uydusu olan şirketler ve sahibi oldukları komple uyduların
sayıları şöyledir.: PanAmSat 23, Eutelsat 19, İntelsat 19, GE 16, SES
11, Loral 10, Lockheed-M 6, NSS 5, Telenor 3, Hispasat 3, Türksat 3,
Arabsat 2, Nilesat 2.... Eutelsat ve SES/Astra'nın diğer şirketlerden
leasingle aldıkları kapasiteler dahil edilmemiştir.

Bölge ülkelerinin bu alandaki girişim düzeyleri de farklılıklar
göstermektedir. Faal durumda 5 DBS ve DTH işletmecisi platform var.
Showtime, Orbit, ART, StarSelect, PehlaTV(Pehla Hintçede "birinci"
demek).... Katar ve Bahreyn ülke çapında etkili bir MMDS (Microwave
Delivery System = Telsiz digital kablo da denebilir) kurmuşlar.
Birleşik Arap Emirlikleri ise 2000 yılında sofistike bir yeraltı
fiberoptik kablo sistemini faaliyete geçirdi. Dubai ve Abu Dabi '
belirli bölgelerinde hem teknik hem de ticari bakımdan oldukça başarılı
olduğu söyleniyor. E-Vision denen 64 kanallı bu sistemin 2001 sonuna
kadar 200bin eve bağlanmış olacağı söyleniyor (biraz şüpheli).
Irak ve Iran'da uydu resmen yasak biliyorsunuz. Ama herikisinin de uydu
yayınları var. Bu hafta yapılan bir açıklamaya göre Irak vatandaşları
da yakında abonelik bazında yabancı TV kanalı izleyebilecekler.
Enformasyon bakanlığının açıklamasına göre önümüzdeki birkaç gün içinde
Irakta" 8 uydu kanalı halkın izlemesine açılacak" Abonelik ücretinin
bir devlet memurunun ortalama maaşının 2 katı olan aylık 10,000 ile
12,000 dinar dolayında olduğu açıklandı. Ancak sözkonusu uydu
kanallarının isimleri açıklanmadı. Irak'ın halen 2 TV kanalı var.
Birisi resmi Irak Televizyonu, diğeri ise başkanın büyük oğlu Uday
Saddam Hüseyin 'in sahibi olduğu Youth(gençlik) TV. Temmuz 1998 de
Bağdat kendi uydu kanalını başlattı. Ancak halen uydu yayınları Irakta
resmen yasak.
Bildiğiniz gibi çanak sadece uydudan gelen sinyalleri belirli bir
noktada yoğunlaştırmaya yarayan bir tür ayna gibi olduğundan almancada
Spiegel (ayna) denilmektedir. Verimliliği ise doğrudan büyüklüğü ile
geometrisindeki kusursuzluktan başka birşeye bağlı değildir. Aslında
son 10 yıl içinde ülkemizde üretilen çanaklarda önemli ölçüde bir
kalite artışı ve fiyat düşmesinin gözlendiği rahatlıkla söylenebilir.
Kopyenin kopyesi kalıpla üretilen devasa verimsiz polyester çanakların
da, basit sıvama atelyelerinde kötü bir teknolojiyle üretilen saç ve
aluminyum çanakların da devri bitti. Artık milyon dolarlık yatırımlarla
üretim yapan fabrikasyon teknikleri söz konusu. Ama yine de ülkemizde
on yıl önce de üretilen parabol offset ve pime-focus dışında herhangi
bir yeni teknoloji çanak üretimi henüz yok. Geometri olarak ülkemizde
sadece tek odaklı parabol antenler satılmaktadır. Cassegrain, Gregoryen
ve Planar tiplerin piyasamızda(ithal de olsa) pek bulunmadığını
belirtelim. Sol tarafta resmi görülen Lüneburg lensli multifokus radom
antenler bizde hiç mi hiç bulunmaz. Belki askeri tesislerde bulunan
küre, yarımküre "radom" anten görenlerimiz olmuştur ama o da uzaktan, o
kadar. Planar antenlere gelince, komşumuz yunanistanda üretilip
(Attisat) dünyaya satılıyor. Bizim haberimiz bile yok. Türkiyede
satılan parabol antenlerin ise tümünü tek odaklı yuvarlak ve 1,5m den
küçük ise offset, büyük ise ortadan beslemeli (prime focus) olduklarını
farzetmek hatalı olmaz. O yüzden eğer çanağı türkiyeden alacak isek
seçeneklerimiz büyüklüğü dışında sadece sabit/hareketli,
metal/polyester oluşuna ve markasına bağlı kalmaktadır. Kullanıcı
iseniz ve montajcınıza güveniyor iseniz, normalde antenin seçimine
katılmanız hatta anteni görmeniz bile gerekmiyor. Aşağıda
yazacaklarımızı montajcınız genellikle bildiğinden size en uygun
maliyet ve dayanıklılık koşullarına göre seçimi o yapacaktır. Ancak
genelde size bu bazda hizmet verebilecek bir montajcıyı uygun maliyetle
bulabilmeniz oldukça güç olduğundan size yine de bazı şeyleri kendiniz
bilmenizi öneriyoruz.Ayrıca eğer uydulara meraklı iseniz, dünyada
mevcut çeşitli uygulamalara ilişkin aşağıdaki bilgiler de sanırız sizin
için oldukça ilgi çekici olacaktır.

Çanak büyüklüğü

Almak istediğiniz yayınlar bulunduğunuz yöreye farklı güçlerde
ulaştığından kimilerini 40cm çanakla alabilmekte iken kimilerini 7m
çanakla bile istenen kalitede almanız mümkün olmaz. Çanağı tam gereken
büyüklükte seçmek de göründüğü kadar kolay değil. Çünkü herhangi
yayının bulunduğunuz noktadan en az ne büyüklükte bir çanakla
alınabileceği sabit bir bilgi değildir, zamanla tercih ettiğiniz
kanallar veya uydudan alınabilme koşulları değişeceğinden uzun vadede
elinizdeki çanağın kullanılma riskini tümüyle sıfıra indirebilecek bir
seçim hemen hemen mümkün değildir. Bize göre seçeceğiniz yöntem
aşağıdakilerden biri olmalıdır. Izlemek istediğiniz kanal az bilinen,
(örneğin Japon NHK Premium gibi) bir kanalsa bu durumda bu kanalı iki
yıldır 1,5m çapında bir çanakla izlemekte olan bir arkadaşınız veya
uyducunuz yakın dönemde herhangi bir değişikliğin sözkonusu olup
olmadığını veya bu büyüklüğün ne derece yeterli olduğunu size oldukça
doğru bir şekilde söyleyebilir. Öte yandan genel amaçlı bir seçim
yapmak ve fazla abartmamak kaydıyla seçeneklerinizin olabildiğince
fazla olmasını istiyorsanız size maliyetini de dikkate alarak 1.5m veya
2.0m hareketli bir sistem seçebilirsiniz. Bu size sisteminizin diğer
özelliklerine de bağlı olarak en az 1000'den fazla kanal yayın alma
imkanı verecektir. Ancak böyle bir sistemin teknik gerekleri oldukça
ayrıntılı olacağından kullanıcı olarak kendinize, servis için de
uyducunuza güveninizin tam olması gerekir. Ayrıca yine de böyle bir
sistem türkiyeden izlenebilen tüm kanalları izlemek için yeterli
olmayacaktır.

Sadece Türk kanallarını izlemek için 60cm tek çanaklı ucuz (analog) bir
sistem veya daha büyük çaplarda 2-3 çanaklı bir sistem seçebilirsiniz.
Sabit çapları 60-150cm arası 2-4 çanaklı türk ve yabancı yüzlerce
kanaldan oluşan analog ve digital bir sistem de seçebilirsiniz.
Çanakların sabit olması arıza olasılığını azaltacak, herhangi arıza
durumunda tüm kanalları kaybetme olasılığını da oldukça düşürecektir.
Çok özel durumlar dışında 200cm den büyük çanak kullanmanıza gerek
olmaz. O yüzden çanak büyüdükçe sağladığı kazanç artışına karşılık
maliyeti oldukça pahalıdır.

Eğer size gereken çanağın çapını daha profesyonel bir yöntemle
belirlemek istiyorsanız Uydu Frekans Listeleri 'mizden size gereken
uyduya ait LyngSat frekans tablosunu tıklayıp o uydudaki almak
istediğiniz kanalın önüne geliniz. Kanal adının bulunduğu satırın
sağdan ikinci (beam = hüzme) hanesindeki kelimeye tıkladığınızda o
frekansın yayınlandığı hüzmenin ayak izi tablosunun bulunduğu sayfaya
ulaşırsınız. Bu üzerinde EIRP çizgilerinin bulunduğu bir harita
parçasıdır. Bu haritada sizin bulunduğunuz yer hangi çizginin içinde
kalıyorsa o çizgiye ait dBW değerine bakınız. Bu değerden aşağıdaki
tabloya göre size gereken çanak çapına ulaşabilirsiniz. Ulaştığınız
çanak çapı çok kesin olmamakla birlikte size bir fikir verecektir.

Çanak Çapı (cm)
45 50 60 70 90 120 150 180 230 280 370 480 600
dBW
54 52 50 48 46 44 42 40 38 36 34 32 30

Çanak cinsi

Çanak seçerken belki de en öncelikle dikkate alınması gereken şey
çanağın koyulacağı yerdir. Örneğin İstanbul gibi tepelerden oluşan bir
kentte ve bu tepelerden birine yakın oturuyorsanız, çanak kuracak yer
olarak da çatı gibi açıkta ve yüksekte kalan bir yer seçmişseniz o
zaman 3mm aluminyumdan sıvanmış bir çanak kullanmayı aklınıza bile
getirmemelisiniz.
Gerçi bu çatılardaki 10mm demiri birkaç sene içinde eritip bıçak ucu
kadar sivri çöp kadar dayanıksız hale getiren asit rüzgarlarına karşı
korozyon mukavemeti bakımından aluminyum saça göre çok daha
dayanıklıdır ama lodos veya bir başka kuvvetli rüzgar birkaç kuvvetli
sarsışta söküp alamaz ise vibrasyon etkisiyle zaman içinde yorup
bağlantı noktalarını lime lime eder yırtıp alır. İyi sıkılmamış yaysız
bir vida bulduğunda döndürerek açar ve söküp atar. Sonuç olarak böyle
ince bir çanağın birkaç sene dayanması bile neredeyse mucize olur.
Rüzgar gücünün etkisini önemli ölçüde zayıflatan perfore (delikli)
saçtan yapılma (mesh tipi) çanaklar ülkemizde zor bulunmaktadır.
Bunların da düşmanı üzerindeki en dayanıklı epoksid boyayı geçebilirse
alttaki saçı hemen yiyerek delikleri kocaman hale getirip çanağı
öldüren asit rüzgarıdır. (Bu rüzgarların yaptıklarını görünce insan
ciğerlerimizin nasıl olup da bu havaya delinmeden dayanabildiğine
şaşırmadan edemiyor.) Rüzgarlı yöreler için ülkemizde önerebileceğimiz
tek uygun alternatif CTP (cam takviyeli polyester) antenlerdir. Asit
rüzgarlarına ve orta şiddetteki rüzgarlara karşı inanılmaz derecede
dayanıklı olan bu çanakların da zamanla içine nem işlemesi, sıcak ve
soğukla bu gözeneklerin çalışarak cerkot denilen kaygan en üst tabakayı
alttaki metalize polyesterveya taşıyıcı tabakadan ayırması veya çanağın
geometrisini (verimini) bozacak şekilde deforme olmasına yol açması söz
konusudur. Üretim sırasında kullanılan teknikler ve hazırlanan
polyester macunun içinde küçük hava habbelerinin kalmamış olması
çanağın ömrü bakımından son derece belirleyici olmaktadır.
Çanak cinsi derken, üzerine monte edildiği ayak (mount) yapısının da
son derece önemli olduğunu. Bazı tiplerin çok kısa sürede korozyona
uğradığını vidaların bulunduğu yere kaynadığını, kaynak yerlerinden
içeriye doğru korozyon işleyerek dayanıklılığını yok ettiğini çevre
felaketi bir çöp hale geldiğini belirtelim.
Uygulama zorluklarına rağmen uygun durumlarda düşey duvara L ayakla
montajın (rüzgar v.s avantajları bakımından) tercih edildiğini, çanak
seçimi sırasında bu imkanın da gözönünde bulundurulması gereğini
hatırlatalım.

» Moderator olmak İsteyenLer Okumadan başLık Açmayınız !